Adli bilişim bilirkişiliği, dijital kanıtların teknik olarak incelenip mahkemeye sunulmasını sağlayan uzmanlık alanıdır. Bilirkişiler bilgisayar, mobil cihaz ve ağ üzerinden gelen verileri analiz eder. Hashing ve statik analiz gibi yöntemler kullanarak delil bütünlüğünü korurlar. Süreçte FTK, EnCase gibi yazılımlar kullanılır. Bilirkişiler, teknik yetkinliğin yanı sıra bilişim hukuku bilgisine de sahip olmalıdır.
Adli Bilişim Bilirkişiliği Nedir?
Adli bilişim, günümüzde dijital dünyada işlenen suçların aydınlatılmasında vazgeçilmez bir bilim dalı haline gelmiştir. Bu alanda çalışan bilirkişiler, mahkemelere teknik konularda destek sunarak dijital delil ve sayısal kanıtların hukuki süreçte doğru yorumlanmasını sağlar.
Bilirkişilik Sürecinde Dijital Delillerin İncelenmesi
Adli süreçte veri toplama, delil incelemesi ve adli bilişim süreci adımlarının tamamı, bilirkişilik kapsamında uzmanlıkla yürütülmelidir. Bilirkişi, elde edilen verilerin hashing gibi yöntemlerle doğruluğunu test eder, statik analiz ve sistem incelemeleri yapar.
Uzmanlık Alanları ve Araçlar
Bilgisayar adli bilişimi, mobil cihaz adli bilişimi ve ağ adli bilişimi gibi alt uzmanlık alanlarında bilirkişiler görev alabilir. FTK, EnCase, Autopsy gibi yazılımlar delil analizi için sıklıkla kullanılır. Yazılım adli bilişimi alanında ise ters mühendislik ve kod karşılaştırma gibi teknikler uygulanır.
Hukuki Çerçeve ve Yükümlülükler
Bir bilirkişi yalnızca teknik bilgiyle değil, aynı zamanda bilişim hukuku ve yasal prosedürler konusunda da donanımlı olmalıdır. Dijital delillerin hukuki geçerliliği, etik hacking sınırlarını aşmadan yapılan incelemelere bağlıdır.
Adli Bilişim Bilirkişiliğinde Sertifikasyon ve Eğitim
Nitelikli bir bilirkişi olmak için Certified Forensic Computer Examiner (CFCE), GIAC gibi uluslararası geçerliliğe sahip sertifikalar önemlidir. Ayrıca adli bilişim eğitimi almak, teorik bilgiyi pratikle pekiştirmek açısından kritik rol oynar.
Sonuç
Adli bilişim bilirkişiliği, dijital çağda adaletin doğru tecellisi için uzmanlığa ve disipline dayalı bir görevdir. Hem teknik bilgiye hem de etik sorumluluğa sahip uzmanlar sayesinde, mahkemeler dijital delil ve sayısal kanıtları güvenle değerlendirebilir.
Merak Edilen Sorular
Adli bilişim; dijital cihazlardan (bilgisayar, telefon, USB, ağ sistemleri vb.) delil niteliği taşıyabilecek verilerin usulüne uygun şekilde toplanması, analiz edilmesi, yorumlanması ve raporlanması sürecidir. Amaç, hukuki süreçlerde kullanılabilecek güvenilir dijital delil elde etmektir.
Dolandırıcılık ve siber suçlar -Veri sızıntıları ve casus yazılım saldırıları- İş yeri içi veri hırsızlığı -Boşanma, velayet, nafaka gibi davalarda dijital delil sunumu -Çalışan izleme, suiistimal tespiti -Kişisel verilerin izinsiz kullanımı -Fikri mülkiyet ihlalleri gibi davalarda uygulanır.
Bir adli bilişim uzmanı; cihazlardan dijital delilleri yasalara uygun şekilde bozulmadan alır, analiz eder, gerekirse kurtarır ve tüm süreci detaylı şekilde raporlar. Ayrıca mahkemelerde bilirkişi olarak da görev alabilir.
Hayır. Cihazlardan genellikle imaj (birebir kopya) alınarak çalışılır. Orijinal cihaz ya da veri değişmeden korunur. Bu da inceleme sırasında veri bütünlüğünü sağlar.
Silinmiş dosyalar ve e-postalar -Sohbet geçmişleri (WhatsApp, Telegram vb.)- Log kayıtları -Sosyal medya etkinlikleri- Tarayıcı geçmişi -USB takılma geçmişi -Şüpheli yazılım veya virüs bulaşma izleri gibi birçok veri türü incelenebilir.
Evet. Yetkin bir uzman tarafından oluşturulan ve delil zinciri bozulmadan sunulan adli bilişim raporu, mahkemelerde teknik bilirkişi görüşü olarak kabul edilir ve delil olarak kullanılabilir.
Evet. Silinen verilerin üzerine başka veri yazılmamışsa, özel adli yazılımlar ile büyük oranda geri getirilebilir. Ancak bu başarı oranı, cihazın kullanım sürecine ve veri yapısına bağlıdır.
Bu tür analizler yalnızca eğitimli, tarafsız ve yetkin adli bilişim uzmanları veya mahkemece atanan bilirkişiler tarafından yapılmalıdır. Hatalı müdahale verileri geçersiz kılabilir.
